Speaking Geliştirmenin Yolları Nelerdir?
İngilizceyi aksanlı konuşmak son derece normaldir. Bazı kişiler sesleri taklit etmekte tanrı vergisi bir yeteneğe sahipken bazı kişilerse biraz daha zaman harcamak durumunda kalabilir. Zaman zaman aksanlı konuşmak yanlış anlaşılmalara sebep olup başımıza küçük dertler açabilir ya da küçük düşmemize sebep olacak bir ortamı da hazırlayabilir.
Örneğin “I would like a sheet of paper.” cümlesinde sadece bir sayfa kağıt rica etmek isteyen birisi ağır aksandan ötürü küfür ediyormuş gibi algılanabilir. Ana dili ingilizce olmayan kişiler sheet kelimesindeki “ee” sesini tam olarak telaffuz edemeyebilir ve “hit” kelimesindekine benzer bir şekilde telaffuz edebilirler. Bunun gibi bazı kelimeler yüzünden zaman zaman komik, tuhaf ya da utanç verici durumlara düşmek olasıdır.
Elbetteki bu son derece uç bir örnek olarak görülebilir ama konuşurken utanç verici bir duruma düşüleceği korkusu ingilizce öğrenimini ve özellikle konuşma beceresini olumsuz yönde etkileyen bir durumdur. Siz de ingilizceyi daha düzgün ve ana diliniz gibi telaffuz etmek istemez misiniz? Bunun için daha önceki yazılarımızda da sıklıkla değindiğimiz gibi hata yapmaktan korkmamalısınız. Bunun yanı sıra size yol gösterecek ve konuşmanızla ilgili hatalarınızı düzeltebilecek bir yakın arkadaş ya da öğretmenin olması da oldukça faydalı olacaktır. Birçok insan için sürekli olarak düzeltilmek ya da hatalarının yüzüne vurulması korkutucu olabilir. Hatta zaman zaman yorucu bir sürece de dönüşebilir. Fakat öğrenim sürecinde bu hataların oldukça normal olduğunun bilincinde olmak ve hatalardan ders çıkarabilmek başarıya giden yolda önemli bir adımdır.
Neyseki, ingilizce öğrenme sürecinde özgüveninizi artırmak ve konuşma becerinizi geliştirmek ya da öğrenmeyi hedeflediğiniz diğer yabancı dilleri native speaker gibi konuşabilmek için yapabileceğiniz bazı şeyler var. Gelin bunlara hep birlikte bir göz atalım.
İyi Konuşabilmek İçin Önce İyi Bir Dinleyici Olunmalı
Çocukken konuşmayı öğrenmek için çevremizdeki yetişkinleri ve maruz kaldığımız sesleri dikkatle dinleriz. Bunun için çok ciddi bir zaman harcarız. Beynimiz bu sesleri zamanla sezgisel olarak içselleştirir. Böylece, tıpkı çevremizdeki diğer yetişkinler gibi konuşmaya başlarız. Yeni bir dil öğrenirken yaşadığımız süreç de esasında bundan çok farklı değildir. Aynı mantık işlemektedir.
İster ingilizce çalışmaya yeni başlayan birisi olun, ister biraz ilerleme kaydetmiş ve hafiften konuşmaya başlayan biri olun, hangi seviyede olduğunuz farketmeksizin unutmamanız gereken bir şey vardır. O da dinlemenin konuşmanın anahtarı olduğu gerçeğidir. Önce iyi bir dinleyici olmak konuşmaya giden yolda doğru adımlar atmamızı sağlayacaktır.
Bu yüzden çevrenizde kolaylıkla erişebileceğiniz televizyon, filmler, podcastler, müzikler, haber yayınları gibi çeşitli materyallerden yararlanmalı ve sıklıkla dinleme pratiği yapmayı bir alışkanlık haline getirmelisiniz. Örneğin daha önce izlediğiniz ve konusuna hakim olduğunuz bir filmi mümkünse altyazısı da ingilizce olacak bir şekilde dinleyip takip etmek sesleri ve telaffuzları daha iyi anlamanızı sağlar. Favori dizilerinizi, önce wikipedia sayfalarındaki özetlerini okuyup varsa anlamadığınız kelimeleri belirleyip öğrenmek ve sonrasında açıp izlemek güzel bir pratik olabilir. Benzer şekilde çeşitli kuruluşların haber metinlerinin özetlerini okuyup bilmediğiniz kelimeleri çıkardıktan sonra haber yayınlarını dinleyerek de pratik yapabilirsiniz.
Burada önemli olan seviyenize uygun materyali seçebilmektir. Bunu English Box Dil Kursu’nun sunmuş olduğu my.English Box platformu sayesinde çok rahat bir şekilde yapabilir ve yüzlerce listening (dinleme) ve speaking (konuşma) içeriği ile alıştırma yapabilirsiniz.
İyi bir dinleme pratiğinin bir üst basamağını, ingilizcede minimal pairs adı verilen kelime çiftleri ile alıştırma yapmak oluşturur. Örneğin Türkçede “p” ve “b” sesleri minimal pairs’e örnek olarak verilebilir. “Peri ve “Beri” kelimeleri de bir ses dışında hemen hemen aynıdır ve bahsi geçen kelime çiftlerine örnek olarak verilebilir. Bu kelimeler ana dili Türkçe olmayan bir kişi için karıştırılması oldukça mümkün olan kelimelerdir. İngilizcede de “dark/bark”, “tap/gap”, “man/can”, “bad/bat”, “wine/vine” gibi sesletim olarak birbirine çok yakın böyle kelime çiftleri vardır. Bu yüzden telaffuzda ustalaşmak ve native speaker olabilmek için dinleme pratiklerinizi bunlara benzer kelime çiftlerini içerek şekilde geliştirmek oldukça önemlidir. Benzer alıştırmaları my.English Box platformumuz üzerinden siz de dinleyebilir ve hemen çalışmaya başlayabilirsiniz.
Uluslararası Fonetik Alfabeyi Öğrenin
Uluslararası Fonetik Alfabe (UFA) seslerin kâğıt üzerinde gösterilebilmesi için oluşturulmuş standart bir alfabedir. Tüm dillerdeki konuşma seslerini bir örnek biçimde kodlayabilmek için oluşturulmuş işaretler ve simgeler sistemidir. Kısacası harflerden ziyade sesleri göstermek için kullanılır. Dillerin doğru telaffuz edilmesini sağlamak amacıyla geliştirilmiştir.
Eğer öğrenmeyi hedeflediğiniz dile dair hiçbir şey bilmiyorsanız öncelikle Uluslararası Fonetik Alfabeyi (UFA) öğrenmek telaffuzu geliştirmeniz açısından oldukça yararlı olacaktır. UFA sayesinde hem harflere karşılık gelen sesleri daha iyi anlayabilir hem de hangi ağız ve dil pozisyonları ile istenilen sesleri çıkarabileceğinizi daha rahat bir şekilde öğrenebilirsiniz. Örneğin ingilizcedeki “th” sesine karşılık gelen bir ses Türkçede yoktur. Ana dili Türkçe olan bir kişi İngilizce öğrendiğinde “death”, “that” ve “dad” kelimelerini neredeyse aynı şekilde telaffuz eder. Oysaki bunlar çok farklı sesleri içermektedir. İşte bu gibi fonetik farklılıkları daha düzgün bir şekilde anlayabilmek için hedeflenen dille ilgili Uluslararası Fonetik Alfabeye bir göz atmak oldukça faydalı olacaktır.
UFA’ya hakim olmak aksanlar arasındaki farkı da anlayabilmenizi sağlar. Örneğin kelimelerin Amerikan ya da İngiliz aksanında nasıl telaffuz edildiğinin ayrımını daha kolay yapabilirsiniz.
Aşağıdaki linklerden Türkçe ve İngilizce için UFA görülebilir:
https://en.wikipedia.org/wiki/Help:IPA/English
https://en.wikipedia.org/wiki/Help:IPA/Turkish
Yeni Öğrendiğiniz Her Kelimeyi Sesli Bir Şekilde Tekrar Edin
Öğrenmeyi hedeflediğiniz dilin fonemlerine (ses birimlerine) hakim olduktan sonra öğrendiğiniz bu sesleri çıkarabileceğiniz kelimeleri cümleler içerisinde kullanmaya ve bunu sesli bir şekilde ifade etmeye özen gösterin. Bu sırada ağzınız, dudaklarınız, diliniz, damağınız ya da dişlerinizle sesleri nasıl şekillendirdiğinize dikkat ederek en doğru telaffuzu sağlamaya çalışınız. Olabildiğince çok alıştırma yapmaya çalışınız.
Yukarıda bahsetmiş olduğumuz sesletim bakımından benzer kelime çiftlerini seçin. Bunları mümkünse ana dili öğrenmeyi hedeflediğiniz dil olan bir kişiye aktarın. Sonra ne duyduğunu tekrar etmesini isteyin. Böylelikle bu kelimeleri doğru bir şekilde telaffuz edip edemediğinizi daha iyi bir şekilde anlayabilirsiniz.
Bunun yanı sıra, şarkılar ve tekerlemelerden de yararlanılabilir. Sevdiğiniz şarkıları ezberlemeye ve söylemeye çalışarak ya da tekerlemeleri olabildiğince düzgün bir şekilde söylemeye çalışarak konuşma becerinizi geliştirebilirsiniz.
Şarkılar ve tekerlemelere ek olarak “konuşma gölgeleme” (speech shadowing) adı verilen bir tekniği de kullanabilirsiniz. Bu teknikte, bir cümle ya da daha uzun bir diyalog dinlenilir sonra ise olabildiğince eksiksiz bir şekilde tekrar edilmeye çalışılır. Yukarıdaki örneklerde sadece tek kelimeye odaklanırken konuşma gölgeleme tekniğinde daha uzun yapıdaki cümleler ya da cümle grupları ile çalışılır. Gölgeleme tekniği, konuşma ritminizi ve tonlamanızı geliştirmenize yardımcı olur. Sadece daha iyi konuşmanızı sağlamakla kalmaz, dilbilgisi kurallarını konuşmalarınızda doğru şekilde uygulayabilmenizi de sağlar.
Hatalarınızdan Ders Çıkarın
Daha önceki yazılarda defalarca değindiğimiz gibi hata yapmadan bir yabancı dil öğrenmek mümkün değildir ama nerede hata yaptığınızın bilincinde olmak da kilit önem taşımaktadır. Bu yüzden hatalarınızı yakalamaya ve belirlemeye gayret ediniz.
Bunu yapabilmenin günlük hayattaki en kolay yolu sesinizi kaydetmek ile mümkündür. Günlük hayatta sıklıkla anlık mesajlaşma uygulamalarından sesli mesaj yollamaktayız. Bazen bu sesli mesajları tekrar dinlediğimizde devrik cümleler kurduğumuzu ya da bazı kelimeleri hatalı telaffuz ettiğimizi fark ederiz. Aynı şeyi öğrenmeyi hedeflediğimiz dil ile de yapabilir ve farkında olmadan yaptığımız birçok hatayı tespit edebiliriz.
Bunun haricinde konuşma becerinizi geliştirmenin en iyi yolu bir dil ortağı bulmaktan geçer. Bu öğretmeniniz, yakın arkadaşınız ya da online herhangi bir sistem üzerinden konuştuğunuz birisi olabilir. İngilizce öğreniyorsanız, ana dili ingilizce olan birisi ile sistematik olarak konuşabilmeniz ve bu kişiden konuşma sırasında anlık geri bildirimler alabilmeniz konuşma becerinizin üzerinde ciddi bir olumlu etki yaratacaktır. Yapılan araştırmalar bu şekilde bir çalışmanın geleneksel dinleme tekniklerinden çok daha verimli olduğunu göstermektedir.
Öğrendiğiniz Dilin Kültürü İle Tanışın
Öğrenmeyi hedeflediğiniz dilin kültürüne dair filmler izlemek, müzikler dinlemek ya da kitaplar okumak o kültüre daha iyi aşina olmanızı sağlayacaktır. Söz konusu kültüre dair daha iyi bir perspektiften bakabilmek ve daha sağlıklı bir kültürel anlayış geliştirebilmek konuşma beceriniz üzerinde etkili olacaktır. Yapılan araştırmalar bu hassasiyeti geliştiren öğrencilerin diğerlerine oranla daha iyi telaffuza sahip olduğunu göstermiştir.
Siz de konuşma becerinizi geliştirmek isterseniz English Box Yabancı Dil Kursu’nun sunmuş olduğu konuşma odaklı kursları inceleyebilir ve konuya dair daha ayrıntılı bilgi edinmek için Bakırköy ya da Bakırköy yerleşkemizi ziyaret edebilirsiniz. Dilerseniz iletişim formunu doldurarak size ulaşmamızı da sağlayabilirsiniz.
